Afhankelijk van de dosering kan een middel verschillende effecten hebben. Het effect heeft niet alleen te maken met de soort drug (verdovend, stimulerend of bewustzijnsveranderend), de dosering en de frequentie van het gebruik, maar ook met de persoon zelf (ook wel set), de omgeving en de omstandigheden (ook wel setting) waarin iemand gebruikt. Dit wordt ook wel de theorie van Zinberg genoemd.

De werking van de diverse soorten drugs wordt onderverdeeld in drie categorieën.